موسسه اینترنتی دانشگاه «آکسفورد» انگلیس در یک اثر تحقیقاتی اعلام کرد که تبلیغات سیاسی در شبکه‌های مجازی مُجاز است اما لازم است حتما در تمامی ابعاد آن شفاف‌سازی کامل صورت بگیرد و این شفافیت را هم شبکه‌ها و هم احزاب و شخصیت‌های سیاسی انجام بدهند.
لیزا ماریا نویدرت، دکترا و محقق موسسه تحقیقات اینترنت دانشگاه آکسفورد، و فیل هاوارد، مدیر این موسسه، یک کار مطالعاتی در زمینه شفاف‌سازی کار سیاسی در شبکه‌های مجازی انجام داده‌اند. آن‌ها در گزارش خود آورده‌اند: «برخی از پلتفرم‌های رسانه‌ای در زمینه شفاف‌سازی اقدامات موثری انجام داده‌اند که این اقدامات لازم اما ناکافی است و تغییر واقعی فقط وقتی حاصل می‌شود که احزاب سیاسی هم قبول مسئولیت کنند.»
برخی از پلتفرم‌های رسانه‌ای واقعا دل‌شان می‌خواهند جلوی دروغ پراکنی‌های سیاسی را در وب‌سایت‌هایشان بگیرند و روش‌هایی تازه پیشنهاد می‌دهند تا جلوی تحریف اخبار و اطلاعات در شبکه آنلاین گرفته شود. یکی از این پلتفرم‌ها شبکه توییتر است که جلوی تمام تبلیغات سیاسی را گرفته است. شبکه فیس‌بوک هم ابزارهای جدیدی برای تعدیل محتوا در اختیار دارد.
این کار البته برای شروع قدم خوبی است. با این حال، هنوز خیلی از پلتفورم‌ها مانده‌اند که در این زمینه دست به ابتکارعمل نزده‌اند. از این گذشته، همه ابتکارعمل‌ها هم مفید فایده نیست. باید گفت مقوله شرکت در انتخابات و مبارزات انتخاباتی با شرکت‌های حوزه تکنولوژی شروع نمی‌شود. این احزاب سیاسی و گروه‌های وابسته به ایشانند که استارت کار را می‌زنند.
برای داشتن یک انتخابات آزاد و سالم باید از نتیجه انتخابات اطمینان داشته باشیم. عملکرد احزاب باید شفاف باشد. احزاب به‌خصوص لازم است آشکارا بگویند چه اطلاعاتی را دارند خریداری می‌کنند، بر روی چه پلتفرمی و به چه قیمتی.
دو محقق دانشگاه آکسفورد معتقدند که تمام مبارزات انتخاباتی باید شفاف و پاسخگو باشد. امروزه شبکه اطلاعات و یا همان «دیتا» یکی از اجزای مهم تبلیغات انتخاباتی است و لازم است این سیستم قانونمند بشود. دانشگاه آکسفورد در این زمینه پیشقدم شده است و چند ماهی است که دست به تحقیقاتی زده است تا راه‌هایی را به دست آورد و به‌وسیله آن، احزاب سیاسی، پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی و همچنین مسئولان برگزاری انتخابات را مجاب کند که در این زمینه همکاری کنند و اطمینان بدهند انتخابات سالم و بدون اعمال نفوذ از خارج برگزاری می‌شود. اما همیشه احزاب سیاسی و مدیران کمپین‌ها همیشه مشتریان تبلیغات نادرست و همه کسانی بوده‌اند که کمپین‌های مشکل‌ساز دارند.
«شفافیت در تبلیغات» اصل مهمی است که این دو پژوهشگر بر آن‌ها تاکید دارند. شفافیت در تبلیغ اصل مهمی در هر مبارزه سیاسی است و آغازگر آن هم باید «احزاب سیاسی» باشند
«شفافیت در تبلیغات» نیز اصل مهمی است که این دو پژوهشگر بر آن‌ها تاکید دارند. شفافیت در تبلیغ اصل مهمی در هر مبارزه سیاسی است و آغازگر آن هم باید «احزاب سیاسی» باشند. تبلیغات سیاسی دیجیتال یک مقوله است، و کمپین سنتی که یا به‌صورت انتشارات مکتوب است یا به‌صورت پخش رادیو – تلویزیونی، یک مقوله دیگر. منشاء تبلیغاتی که روی تلفن همراه و دستگاه لپ‌تاپ انجام می‌شود، رفتارهای فردی شخص تبلیغ‌کننده است و گروه‌های کوچکی از جمعیت را هدف قرار می‌گیرد.
قوانین شفافیت که زمانی برای کمپین‌های آنالوگ (مقایسه‌ای) طراحی شده بودند، امروز در عصر دیجیتال منسوخ شده‌اند. امروزه در اعلام هزینه‌های کمپین‌های دیجیتال مشخص نمی‌شود تبلیغات در کجا انجام شده و هزینه‌اش چقدر بوده است. الزامات قانونی که ممهور به مهر قانونی باشد و نشان‌دهنده مسئول محتوای انتخاباتی باشد، فقط در تبلیغات سنتی متعارف قابل انطباق است و شامل حال تبلیغات آنلاین نمی‌شود. بر همین اساس، تبلیغ‌کننده می‌تواند بنا بر اهداف سیاسی هویت خودش را فاش نسازد. در یک نظام حکومتی دمکراتیک که شهروندان در آن از حقوق شهروندی برخوردارند، این حق رای دهنده است که دسترسی به اطلاعاتی از کاندیداها و کمپین‌هایشان داشته باشد و بداند این پیام‌های تبلیغاتی ازسوی چه فرد حقیقی و حقوقی حمایت مالی می‌شود.
شرکت‌های حوزه فناوری تلاش بی‌وقفه‌ای را دنبال کرده‌اند تا شفافیت در اطلاع‌رسانی در شبکه دیجیتال رعایت بشود اما هیچ‌کدام از این تلاش‌ها کافی و مثمر ثمر نبوده است. توییتر تبلیغات سیاسی را در این شبکه ممنوع کرده است. اما معلوم نیست منظور این پلتفرم از مفهوم «سیاسی» چیست.
پژوهشگران طی تحقیقات‌شان به این ارزیابی رسیده‌اند که دفترچه راهنمای خدمات تبلیغاتی «فیس‌بوک» که شامل یک سری اطلاعات خیلی محدود راجع به هدف‌گذاری و هزینه‌کردن است، برای انجام یک تجریه تحلیل معنادار کافی نیست، ضمن آنکه این شرکت قبلا اعلام کرده است که تبلیغات سیاسی را بررسی نمی‌کند.
مشکل اصلا در تبلیغات سیاسی پولی نیست بلکه مشکل در سایر اشکال پیام‌ها و محتواهایی است که حمایت مالی می‌شوند و به‌طور سازمان‌یافته منتشر می‌شوند. شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی باید تمام وقت تمام تبلیغات را آرشیو کنند. اگر احزاب سیاسی در انواع و اقسام پلتفرم‌ها با تنوعی از قالب‌ها پول خرج می‌کنند، ضمنا باید تبلیغاتی را که می‌خرند آرشیو کنند.
احزاب باید با شفافیت تمام اطلاع‌رسانی کنند که داده‌هایشان را از چه منبعی دریافت کرده‌اند تا در مورد مبداء داده به‌طور کامل شفاف‌سازی بشود. این شفافیت باید در مورد منبع ثبت‌کننده انتخاباتی، اشخاص ثالث، کارگزاران داده پردازی، داده‌های باز و منابع شخصی داده صورت بگیرد.
در نهایت، یک سری اشکال تنظیمی هم وجود دارد که ما باید آن را مورد ملاحظه قرار بدهیم. قوانینی برای استفاده قانونمند از دیتا برای کمپین‌های سیاسی و مشغله‌های دمکراتیک وجود دارد. این قوانین عبارتند از نهاد نظارتی حفاظت از داده‌های عمومی بریتانیا، قانون حفاظت از داده‌ها مصوب ۱۹۹۸ و شیوه‌نامه ارتباطات حریم خصوصی و الکترونیکی اتحادیه اروپا.
امروزه فضای داده‌ها یک عنصر اساسی و بنیادین در کمپین‌های انتخاباتی است. بر همین اساس، استفاده از آن باید قانونمند و در یک چارچوب قانونی باشد. افق نگاه این قانون باید چشم‌اندازی دوردست‌تر از مراقبت از نظام‌های سیاسی باشد و هدف غایی‌اش الزاما باید «تقویت دمکراسی» باشد.
منبع: موسسه تحقیقات اینترنت دانشگاه آکسفورد